Gebelik Şekeri

Gebelik Şekeri Nedir?

Gebelik şekeri hamilelikte görülen geçici şeker yükselmesidir. Çoğunlukla doğumdan sonra normale döner. Hamileliğin herhangi bir döneminde gelişebilir. Ancak en sık ikinci ve üçüncü trimester döneminde görülür.

Gebelik şekeri belirtileri nelerdir?

Hamilelik şekeri olduğunu nasıl anlarsın sorusunu sıklıkla alıyoruz. Çoğunlukla hiçbir belirti vermez. Bu nedenle çoğu hastaya ancak gebelik döneminde yapılan tarama testleri ile tanı koyulabilir. Ancak nadiren kan şekeri çok yükselirse aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Fazla miktarda su içme ve idrara çıkma,
• Ağız kuruluğu,
• Aşırı yorgunluk hissi.

Gebelik şekeri neden olur?

Gebelik döneminde vücudun artan insülin ihtiyacına cevap verecek ölçüde insülin üretilemediği zaman gerçekleşir.

Gebelik şekeri riski kimlerde daha yüksektir?

Gebelik şekeri riskleri artmış hamileler aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• Vücut kitle endeksi 30 ve üzerinde olanlar,
• Geçmişte 4500 gram ve üzeri bebek doğurmuş olanlar,
• Geçmiş hamileliğinde gebelik şekeri çıkmış olanlar,
• Anne baba ya da kardeşinde şeker hastalığı bulunanlar.

Hamilelik şekeri yüksek çıkanlar için riskler nelerdir?

Gebelik şekeri tedavi edilmezse anne ve bebek sağlığı için ciddi riskler oluştur. Hamilelikte şeker hastalığının bebeğe zararları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• Makrozomi yani bebeğin normalden iri olması, bu nedenle doğumun zor ve travmatik olması ya da sezeryan gerekmesi ihtimali artar,
• Polihidramnios yani amniyon sıvısının normalden fazla olması, bu durum erken doğum riski nde artışa yol açar,
• Preeklampsi riskinde artış,
• Yenidoğan‘da düşük kan şekeri ve sarılık riskinde artış, bu nedenle yoğun bakım ünitesi nde kalma riskinde artış,
• Gebelik şekeri bebek ölümü yani ölü doğum riskinde artışa yol açar.

Ayrıca anne için de gelecek için risk oluşturan bir durumdur. Anne için riskler:

• Annenin gelecekte tip 2 diyabet geliştirme riskinde artış,
• Sonraki gebeliklerde gebelik şekeri çıkması ihtimalinde artış.

Gebelikte şeker bebeğe zarar verir mi? ► sayfamızı da okuyabilirsiniz.

Hamilelik şekeri çıkmaması için ne yapmalı?

• İdeal kiloda iken gebe kalmak,
• Gebeliğin başından itibaren sağlıklı ve dengeli beslenmek,
• beliğin başından itibaren düzenli egzersiz yapmak.

Gebelik şekeri tanısı nasıl konur?

İlk gebelik muayenesi nde öykünüz ve kilonuza bakılarak gebelik şekeri için yüksek risk grubunda olup olmadığınız saptanır. Eğer bir ya da daha fazla risk faktörüne sahipseniz gebelik şekeri için tarama testi önerir.

Tarama testi 50 gr yükleme testi olarak çoğu klinikte uygulanmaktadır. Yüksek risk grubunda bulunan hastalara gebeliğin erken döneminde tarama testi yapılır. Sonuç normal olsa dahi 24-28. haftalar arasında test tekrarlanır.

Gebelikte 50 gram şeker yüklemesi sonucu kaç olmalı?

Çoğunlukla kabul edilen eşik değeri 140 gr/dl’dir. Yükleme sonrasında bu değerin üzerinde sonuç çıkarsa hasta genellikle tanısal test olan 75 gram ya da 100 gram OGTT için yönlendirilir.

75 gram şeker yüklemesi nasıl yapılır?

Hasta gece 12’den sonra aç kalır. Aç karna kan şekeri ölçülür. 75 gr glukoz içeren su içilir. Hasta istirahat halinde 2 saat bekler ve sigara içemez. Birinci saat ve ikinci saat kan şekeri değerleri ölçülür.

75 gr şeker yüklemesi normal değerleri:

• Açlık kan şekeri> ya da eşit 92 mg/ dl
• Birinci saat kan şekeri> ya da eşit 180 mg / dl
• İkinci saat kan şekeri büyük ya da eşit 153 mg / dl
• Bir ya da daha fazla değerin eşik değeri eşit ya da yüksek olması ile gebelik şekeri tanısı konur.

Ancak açlık kan şekeri büyük ya da eşit 126 ise gebelik öncesi şeker hastalığı olduğu anlaşılır, bu durumda yükleme yapmaya gerek yoktur.

Gebelik şekeri varsa ne yapmalı?

Gebelik şekeri yüksek çıkanlar için multidisipliner yaklaşım önerilir. Gebelik şekeri mümkünse Perinatoloji uzmanı, endokrinoloji uzmanı, diyetisyen, diyabet hemşiresi, spor için bir eğitmeninden oluşan bir takım tarafından takip ve tedavi edilmelidir.

Gebelik Şekeri Tedavisi

Gebelik şekeri tanısı konulan hastalarda kan şekeri kontrol altında tutularak gebelik döneminde yaşanacak sorunlar engellenebilir. Öncelikle diyetisyen kontrolünde bir diyet ve düzenli olarak egzersiz yapılması önerilir.

Diyet ve egzersize başladıktan yaklaşık bir hafta sonra gebenin tokluk kan şekeri profili çıkarılır. Bunun için hastanın evde kendi kendine ölçüm yapabileceği kitler de mevcuttur. Diyet ve egzersize rağmen tokluk kan şekeri değerleri yüksek seyrederse hastanın ilaç tedavisi alması gerekebilir. İlaç tedavisi ağızdan alınan ilaçlar ya da insülin şeklinde olabilir.

Gestasyonel Diyabet Beslenme

Gebelik şekeri diyet listesi, bir diyetisyen eşliğinde uygulanmalıdır. Karbonhidrat, protein, yağ oranları dengelenmiş ve kaloriler hastanın gebelik öncesi kilosuna göre özel olarak hesaplanmış olmalıdır. Günlük kalori ihtiyacını üç ana öğün ve en az iki ara öğüne bölünerek tüketilmesi önerilir.

Hamilelikte şekeri düşüren yiyecekler ya da daha doğru bir tanımla kan şekerini dengeleyen yiyecekler tercih edilmelidir. Örneğin karbonhidrat grubunda basit şekerler yerine kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Basit şekerler tatlı, hamurişi, aburcuburlarda bulunurken kompleks karbonhidratlar ise tam buğday, baklagiller, bezelye, mısır gibi sebze kaynaklı şekerlerde bulunur.

Gebelik şekeri nasıl ölçülür?

Gebelik şekeri tanısı konulduktan sonra, tedavinin etkinliğinin takip edilebilmesi için tokluk kan şekeri takibi yapılması gereklidir.

Tokluk kan şekeri ölçümü damardan kan alınarak yapılabileceği gibi gün içerisinde kan şekeri profili çıkarabilmek için hastanın evde kullanabileceği ölçüm cihazları ile de yapılabilir.

Özellikle gün içerisinde sabah öğlen akşam ve gece kontrolleri yapabilmek açısından hastanın evde kullanacağı cihazlar daha pratik olarak kabul edilir. Bunun için hasta parmak ucundan bir damla kan alarak cihazda ölçüm yapabilir.

Gebelik şekeri kaç olmalı?

Birinci saat tokluk kan şekeri 140 mg/ dl, ikinci saat tokluk kan şekeri 120 mg/dl üzerinde sebat ederse yüksek kabul edilir.

Hamilelikte şeker kaç olursa tehlikelidir?

Birinci saat tokluk kan şekeri 140mg / dl, ikinci saat tokluk kan şekeri 120mg / dl üzerinde seyrederse, öncelikle hastanın diyet ve egzersiz programına uymadığı düşünülür. Diyet ve egzersiz konusunda öneriler tekrarlanır. Ancak tekrar kontrolde kan şekerleri bu şekilde yüksek devam ederse ilaç tedavisi önermek gerekebilir.

Gebelikte şeker yüklemesi hangi bölümde yapılır?

Gebelik şeker yüklemesi, kamu hastanesi, özel hastane ya da laboratuvarlarda yapılabilmektedir.

Hamilelikte şeker yüklemesi zararlı mı?

Gebelikte şeker yüklemesi testinin anne ya da bebeğe hiçbir zararı yoktur. Tam tersine test yapılmadığı zaman tanık olamayacağı için anne ve bebek için pekçok risk mevcuttur. Bu nedenle gebelikte şeker yükleme testi yaptırmayanlar kendi sağlıkları ve bebeğin sağlığı için risk almaktadırlar.

Hamilelikte şeker yüklemesi kadınlar kulübü araması yapmak yerine bilimsel olarak güvenilir kurumların önerilerine kulak vermek daha doğru olur. Ulusal ve uluslarası tüm bilimsel dernekler gebelikte şeker yükleme testinin güvenli olduğunu belirtmektedir.

Gebelikte şeker yüklemesi aç karnına mı yapılır?

Tarama testi olan 50 gram yükleme testi için açlık gerekmemektedir. Ancak tanısal testler olan 75 gram ve 100 gram yükleme testleri aç karna yapılır.

Hamilelikte şeker yüklemesi ne zaman yapılır?

• Yüksek risk grubundaki hastalara şeker yükleme testi hamileliğin ilk haftalarında yapılır, sonuç normal ise 24-28 hafta arasında kez tekrarlanır.
• Düşük risk grubundaki hastalara test 24:28 haftalar arasında yapılır.

Gebelikte şeker yüklemesi nasıl yapılır?

Gebelik öncesi şeker hastası değilse, ya da gebeliğin erken döneminde yapılan şeker yükleme testi nde gebelik şekeri saptanmadıysa, tüm gebelere 24-28. haftalar arasında 75 gram şeker yükleme testi yapılabilir.

Bir başka ekole göre ise 24-28. haftalar arasında düşük riskli gebelere 50 gram şeker yükleme testi yapılarak test sonucu yüksek gelen hastalara 75 gram ya da 100 gram şeker yükleme testi yapılabilir.

Gebelikte şeker yüklemesi neden yapılır?

Gebelik şekerini erken saptayarak önlem almak ve yapılan tedaviler sonucunda anne ve bebekte oluşabilecek komplikasyonların riskini azaltmak için yapılır.

Gebelik şekeri kaç olursa insülin başlanır?

Hedeflenen tokluk kan şekerleri sağlanamadığı takdirde bir endokrinoloji uzmanı ile konsülte edilerek gebeyeinsülin tedavisi başlanır. Genellikle insülin günde dört kez verilecek şekilde dozlara bölünür.

Hamilelikte şekeri düşürmek için ne yapmalı?

Diyetisyenin önerdiği diyete sıkı bir şekilde uyulmalı ve düzenli olarak egzersiz yapılmalıdır. Egzersiz olarak günlük tempolu yürüyüş, özellikle her öğün sonrası yaklaşık yarım saat yapılırsa çok etkili olur. Ayrıca düzenli yüzme ya da gebeliğe uygun yoga, pilates gibi diğer egzersizler de yapılabilir.

Gebelik şekeri yüksek çıkanlar erken önlem alınmazsa, hem bebek hem de anne için bir çok riskle karşı karşıya kalır.